Oltu Taşlarının Gerçekliği Nasıl Anlaşılır?
Oltu taşı , Türkiye’de değerli taşlar arasında nadir sayılan taşlardandır. Maden yasasına göre kıymetli taşlar arasında bulunan özel taşlardan bir tanesidir. Diğer değerli olan maden taşlarında olduğu gibi çıkarılması zor olan ve ciddi bir prosedüre ihtiyaç duyulan taştır. Ayrıca Oltu taşı rezerv konusunda da yalnızca sınırlı sayıda kaynak ocaklarına sahiptir. Kaynak ocağından çıkarması zor olmasına karşın işleme konusunda kolay bir ustalık işi bulunmaktadır.
Oltu taşlarının kimyasal bir şekilde içerisini incelediğimiz zaman için ağaçta oluşan reçineler, kil ve linyit madenlerinin karışmalarından ortaya çıkmış olduğunu görmekteyiz. Oltu taşlarının Türkiye’de adını da verdiği Erzurum şehrinin Oltu ilçesinde bulunmakta ve çıkartılmaktadır. Burada zengin ve çeşitli Oltu taşları ocakları olduğunu görebilirsiniz. Asıl maden ocaklarının yer aldığı mahalleleri şu şekilde yazabiliriz. , Alatarla köyü, Güllüce köyü, Taşlıköy, Dutlu köyü, Sülünkaya köyü, Yeşilbaşlar köyü, Hankaskışla köyü ve Çataksu köylerinde yer alan ocaklardan temin edilmektedir.
Tespih kullanan bireylerin en çok bildiği Oltu taşı, aynı şekilde bu özelliğiyle günlük yaşamda en çok kullanılan tespih olarak bilinmektedir. Erzurum şehrinin en önemli kazanç kapısı olan Oltu taşlarının değeri ve çok rağbet görmesi sayesinde birçok taklitçi firmalar taklitlerini üretmektedir. Bu sayede birçok kişi gerçek sandığı Oltu taşları ile kandırılmaktadır. Bu makalemizde ise sahte olan Oltu taşları ile gerçek olan Oltu taşlarının nasıl ayrıldığını anlatacağız.
Oltu taşlarının çıkarıldığı maden ocakları genel olarak kayalıklı ve yüksek yerlerde yer aldığından dolayı bu ocaklara ulaşmanın kolay yolu yürüyerektir. Bundan dolayı bu özel taşları temin etmekte kullanılan araçlar ve gereçler genel olarak sınırlı sayıda olmakla beraber taşıması en kolay ama işe yarar aletler alınmaktadır. Taşıması kolay olan bu araçlar kürek, kazma şeklinde el ile rahat bir şekilde taşınabilen ve iş yaparken kolaylık sunan araçlardır. Oltu taşlarının bu denli emek isteyen bir değerde taş olması bu taşın değerini ayrıca maddi olarak kıymetini de yükseltmektedir.
Oltu taşlarının ocaklarının tarihi 200 yıllık bir yerde bulunuyor. Cumhuriyet zamanı ile birlikte kıymeti Türkiye’de daha fazla yükselmiştir. Oltu taşlarının kıymeti ve değeri zaman geçtikçe daha da artmış ve seneler içinde nesilden nesle geçen bir meslek haline gelmiştir. Bu sayede varlığını sürdürmüştür olan Oltu taşları zaman ilerledikçe kıymeti artmıştır. Bu günlerde artık Oltu taşlarına dair daha detaylı bulgular yer aldığından dolayı bu taşın maden ocaklarından çıkarılıp işlenmesi de ayrıca ustalık gerektiren bir iş olduğundan dolayı değeri yüksektir.
Oltu taşlarının bilinen en önemli özellikleri bu taşların maden ocaklarından temin edildiği vakit esasen sert olmaması ancak yine de bir taş olması ve temin edildikten belli bir süre sonra havayla teması sonrası bu taş yumuşaklıktan çıkarak sertleşmektedir. Temin edilen Oltu taşları genel olarak siyah renkte olmaktadır. Kısmen kahverengine dönen Oltu taşları bu ocaklardan çıkabilmektedir. Aynı vakitte işlenmiş Oltu taşları da bir süre sonra daha sert hale gelmektedir. Bundan dolayı işlenmesi de öteki maden taşlarına nazaran daha kolay ve basittir. İşlenmiş ve kullanılan Oltu taşları zaman içerisinde parlaklığı da artmaktadır. Bu anlamda eğer sahte Oltu taşı aldıysanız parlamayacaktır.
Ayrıca Oltu taşı tesbih üstünde hızlı elektrik çeken özel bir taştır. Bu elektriğin oluşması için sürtünmeden yararlanarak ufak bir mıknatıs gibi metal ve benzeri cisimleri kendisine çekebilmektedir. Aynı vakitte hızlı yanan özelliği sayesinde sürtünmeden dolayı çıra gibi şeyleri rahat ve hızlı bir şekilde yakabilirsiniz. Oltu taşından meydana gelen materyallere ve eşyalara örnek verecek olursak şu şekilde yazabiliriz.
• Tespih,
• Kolye,
• Gerdanlık,
• Fincan takımı,
• Yüzük kaşı,
• Sigara ağızlığı,
• Pipo,
• Kol butonsi,
• Küpe,
• Rozet,
• Kravat iğnesi,
• Yaka iğneleri gibi çeşitli eşyalar üretilebilmektedir.
Oltu taşı sahtelerinden nasıl ayırt edilir?
Aslında bu sorunun cevabını yukarıda belirtilen özellik ve yazılardan sonra da anlayabilirsiniz. Ancak sizin için daha detaylı şekilde yazmak istedik.
İlk olarak Oltu taşlarının özelliklerine bakacak olursak elimizde bulunan Oltu taşlarının gerçek ya da sahte olduklarını rahatlıkla anlayabiliriz. Fakat günümüzde birçok sahteleri başarı şekilde üretilebilmektedir. Sahte üretilen bu Oltu taşlarını anlamakta zaman zaman zor hale gelebilmektedir. Bunun yanı sıra gerçek olan bir Oltu taşını sahte olan Oltu taşından ayırt edebilmek için kullanılan önerileri izlerseniz rahatlıkla çözebilirsiniz.
İlk olarak deneyebileceğimiz çözümlerden önce de söylediğimiz üzere elimizde yer alan Oltu taşının sürtünme özelliğini görmemiz gerekiyor. Sürtünme sonrası mıknatıs özelliği olup olmadığını kontrol etmeniz gerekiyor. Sahte olan Oltu taşları bu konuda çaresiz kalmaktadır. Başka bir nesneye sürterek elektriklenmesini sağladığımız Oltu taşın etrafında ufak nesneleri mıknatıs gibi kendine çektiği zaman yüksek ihtimal bu taş Oltu taşıdır. Ancak hiçbir şekilde çekmiyor ya da bir şey olmuyorsa elinizde tuttuğunuz Oltu taşı tamamen sahtedir.
Oltu taşları ılıman bir havaya değdiği zaman buharlaşan bir üründür. Yani şöyle izah edersek, elimizde yer alan Oltu taşına nefes ile sıcaklık verdiğimiz zaman Oltu taşı buharı emerek nemlenmesi durumunda orijinal Oltu taşı anlamına gelmektedir.
Bunun yanı sıra, elimizde bulunan Oltu taşından yapılmış her hangi bir nesne ya da tespihin ağırlığı bir o kadar önemlidir. Oltu taşları genel olarak kendilerine özel bir kütleye sahiptir. Bununla beraber yapılış prestiji ile kendilerine özgü tok bir ses bulunmaktadır. Büyük ağırlığa sahip olmayan Oltu taşları bu özelliği sayesinde tespih olarak kullanılmaya elverişli nesnelerden bir tanesidir. Elimizde bulunan Oltu taşına sahip bir nesneyi herhangi yere vurduğunuz zaman çıkan ses tok bir ses ise orijinal Oltu taşı olduğunu ayırt edebilirsiniz. Bunun yanı sıra çok ağır olup Oltu taşı denilen bir ürün satılmaya çalışıyor ise sahte bir Oltu taşı olduğuna emin olabilirsiniz.
Bir başka husus, işlenen Oltu taşı kullanıldıkça zaman içerisinde parlamaktadır. Bu özelliği sayesinde de sahte olan taşlardan rahatlıkla ayırabilirsiniz. Bununla beraber bir bıçak sayesinde hafif bir şekilde kazıdığınız zaman da kahverengi bir toz çıkıyorsa orijinal Oltu taşını tutuyorsunuz demektir.
Sahte Oltu taşlarını orijinal ürünlerinden ayırarak anlamanız için bir başka kolay teknik bulunmaktadır. Sıcak bir iğne ucu yardımı ile biraz baskı yaparak Oltu taşına batırınız. Orijinal olan Oltu taşları bu tür hallerde sıcak iğne ucu sonrası içinden eriyerek girmeyecektir. Gerçek Oltu taşı kendi şeklini koruyacağı için sahte Oltu taşı tamamen eriyip içerisinde geçecektir. Yani anlayacağınız üzere sıcaklaştırılmış olan toplu iğneyi Oltu taşına batırarak taşın erimeyip içinden geçmediğini görürseniz bu Oltu taşının sahte olmadığına emin olabilirsiniz. Şayet Oltu taşlarını ateş vererek orijinal olduklarını da anlayabilirsiniz. Oltu taşlarının yanmasına sebep vereceği için bu özellik pek tavsiye edilmemektedir. Daha evvel belirtildiği gibi Oltu taşı çıra gibi kolay yanan bir nesnedir.
Son olarak dikkat edilecek bir başka nokta ise boncuk şeklinde yapılan Oltu taşlarının içerisinden geçirilen ip, her daim küçük bir halka şeklinde olmaktadır. Gerçek olmayan taşlardan yapılan bu boncuklarda ise bu halkayı asla göremezsiniz. Habbe olarak bilinen bu delikler yapılırken özel tornada çevrilmiş bir şekilde yapılarak son şeklini aldığı için bu noktalar normal bir şekilde yapılmış düz veya sivri şekillerindedir. Gerçek olmayan taşlardan yapılan bu boncukların içerisinde bu halka görülmemektedir. Bu sayede fabrika işi ile el işlemelerini çok kolay bir şekilde ayırt edebilirsiniz. Ayrıca Oltu taşlarının üstünde yer alan lekelere bakınca da gerçek olup olmadığını anlayabilirsiniz. Lekeli olan taşlar gerçek Oltu taşıdır. Ancak sahtesi yapılan Oltu taşları üzerine rahatlıkla leke yerleştirilebilir. Bu yüzden mutlaka diğer özelliklerin hepsini kontrol ederek sahte ve gerçek Oltu taşlarını rahatlıkla ayırt edebilirsiniz.
